Mimari Yönlendirme Tasarımları, İşaretleme Sistemleri, Yön Bulma Sistemleri
Tecrübeli keşif ekiplerimizle proje hazırlık sürecinde detaylı yapılan ölçümler ve üretici keşif çalışmaları ile birlikte hataya yer vermeden projelendirme sürecini başlatırız.
Sahada karşılaşılabilecek tüm olumsuzlukları geçmiş tecrübelerimizin ışığında, özenle hesaplayan teknik kadromuz bugüne kadar sayısız keşif ve projeyi üstün başarı ile teslim etmiştir. Bknz, Tamamlanan Projeler ve Referanslar
Alışveriş Merkezi Yönlendirme Sistemleri, Kurumsal Logo ve Tabelalarının İmalat ve Montajları Konusunda, 1000'i Aşkın Avm ile Türkiye Genelinde Sektörünün Deneyimi En Fazla Olan Firmasıyız;
Proje, Uygulama ve Danışmanlık Hizmeti Verdiğimiz Alışveriş Merkezleri;
Migros TÜRK A.Ş,
Tansaş Tanzim Satış A.Ş.,
Tesco Kipa Kitle Pazarlama,
Taraspark Avm,
Sümerpark Avm,
Forum Alışveriş Merkezleri "İzmir, Mersin,Trabzon, Ankara, Aydın, Kapadokya, İstanbul, Marmara,
Kayseri"
Toray İnşaat "KoruPark, Krorumax, Torium Avm'ler,
Kentpark Avm. Ankara,
İda Park Edremit,
Kent Meydanı Avm. Bursa,
Pelikan Avm. Beylikdüzü,
Proje, Tasarım ve Danışmanlık Hizmetimizi Son Olarak, METROPOLİSTANBUL İle Tamamladık.
Havalimanları Yönlendirme Tabelaları İmalat ve Montajları Konusunda Türkiye Genelinde Sektöre Hizmet Veren Üretici Firmayız.
ATATÜRK Havalimanı,
Sabiha GÖKÇEN Havalimanı,
Esenboğa Havalimanı,
Dushanbe Havalimanı
Son 10 Yılı Ağırlıklı Ege Bölgesi Olmak Üzere Türkiye Genelinde 100'ü Aşkın Otelin ve Tatil Köyünün Oda Numaraları, Yönlendirme Projeleri ile İlgili Tasarım, Montaj ve Uygulamalarını Tamamladık.
Sektöründe Lider Konumda Olan Bir Çok İşletme, Fabrika ve Kuruluşun İhtiyacı Olan Tabela ve Özel Tasarım İmalatları İle Reklam Sektöründe Bir Çok Firmaya Fason Reklam Ürünlerinin Üretici'si Olarak İmalatlarını ve Montajlarını Yaptık.
Uzmanlaştığımız İmalat Becerilerimizi Lüks Tenke ve Yat Tabelası İmalatları ile Taçlandırdık. Dünya Geneline Yapmış Olduğumuz Özel Yat Tabelalarını ve Lüks Tekne Tabelalarını Gönderiyoruz. Projeleriniz İçin Sizlere Memnuniyet Garantisi Veriyoruz. Deneyimlerimizle Projelerinize Katkımızı Sunmak ve Üretici Olarak Hizmet Vermekten Onur Duyacağız.
ÇALIŞMA BAŞLIKLARIMIZ
1. Proje Yönetimi ve Yönlendirme Sistemleri Proje Çalışmaları
• Konum Keşifleri
• Bütçe Değerlendirme
• Ürün tasarımları
✓ Kurumsal kimlik uygulama
✓ Özel mekan tanımlama
✓ Özel mekan kullanım kuralları ve uyarılar ✓ Personel alanı kapı tanımlama ve kurallar ✓ Dış mekan yönlendirme
✓ Restaurant tanımlamalar
✓ Yangın kaçış yönlendirmeleri
✓ Kapalı otopark yatay-düşey işaretlemeler, trafik işaretleri ve yaya yönlendirmeleri
• Analiz raporlama (teknik şartname)
• Konuma özel projelendirme ve sunum
• Ürün lojistiği
• Üretim planlama, imalat, montaj
• Raporlama (üretim, montaj, satınalma, teslimat zamanlaması
2. Denetleme ve Keşif
• Üretim ve uygulama süreçlerini en iyi şekilde tasarlamak, zamanı iyi değerlendirmek
• Hataların montaj öncesi tahmin edilmesi,
• Uygulama noktalarının belirlenmesi
3. Ürün geliştirme ve Şahit Numune Ürün
• Potansiyel ürün zayıflıklarının önceden görülebilmesi ve giderilebilmesi
✓ İç mekan yönlendirme
✓ Dış mekan yönlendirme
✓ Personel alanı kapı tanımlama ✓ Yangın kaçış yönlendirme
4. Değer mühendisliği Kalite Kontrol
• Tüm beklentilerin karşılandığının kontrolü
5. Lojistik ve Montaj Kontrol
• Zamanında kusursuz teslimat
6. Bakım ve Saha Montaj Kontrolü
• Tüm ürün ve hizmetler için garanti sağlanması
• Hammaddeler için garanti sağlanması
• Talep üzerine garanti sürelerinin uzatılması,
Yöntek Mimari Yönlendirme Sistemleri kurumsal konumlandırma, bilgilendirme, yönlendirme, kimliklendirme gibi çevresel ve mimari işaretlemeler konusunda eksiksiz hizmet vermek ve üretim yapmak amacı ile doğru donanım ve doğru ekibi bir araya getirmeyi başarmış bir firmadır. Okul, metro, havaalanı, fuar, tatil köyü, otel, banka, fabrika, iş merkezi, AVM, hastane, yerleşkeler gibi mimari yapıların iç ve dış yönlendirmeleri ve bilgilendirmelerinde olduğu gibi şehir yönlendirme ve uyarı sistemlerinde de uluslararası standartlara uygun, kolay algılanabilir, doğru konumlandırılmış projeler tasarlar, uygular ve üretir. 1989 yılında İzmir’de hizmet vermeye başlayan YÖNTEK, kısa süre içinde, TÜRKİYE'de bilinen en iyi firmalardan biri olmakla birlikte, çalışma prensibi ile ilk 3 firma arasında yerini almaktadır. YÖNTEK ilerici yapısı gereği, akılcı donanım yatırımlarıyla teknolojisini ve kurum içi – kurum dışı eğitimlerle uzman ekibinin bilgisini güncellemeyi bir gelenek haline getirdi. YÖNTEK yeni malzemeler (dokulu vinil, foreks, polikor vb.), karma malzemelerden oluşan sistemler, farklı baskı teknikleri, CNC sistemler ve lazer sistemleriyle iç ve dış mekânlarda sınırsız üretim olanağı ile müşterisine olası en zengin “menü” ile hizmet vermektedir. YÖNTEK endüstriyel tasarım, mühendislik ve görsel tasarım konusunda uzmanlaşmış kadrosu ile projeye, uygulamaya ve ürüne başka açılardan bakma yeteneğini geliştirmiştir. Ekip, sahip olduğu bu yetenekle tasarım gücünü işe yansıtmanın yanı sıra, hızlı, ekonomik ve etkin çözümleriyle müşteri memnuniyetini de sağlamış olmaktadır. YÖNSİS Türkiye genelinde, birçok şehirde farklı alan ve yapılarda iç ve dış mekân yönlendirme, kurumsal konumlandırma ve bilgilendirme gibi projeleri başarıyla gerçekleştirmiştir. Bu tanıtım dosyası; projelendirmeden montaja kadar, ürün–sistem bütünlüğü içinde tam hizmet veren YÖNTEK’in çalışma alanları, ürünleri ve referansları hakkında bilgilendirmek için hazırlanmıştır.
Teknolojik gelişmelerle beraber, mekansal tasarım yaklaşımları, kullanıcı deneyimi ekseninde ele alınmaya başlanmıştır. Tasarım dili ve okunabilirlik kavramı, teknoloji ve üretim yöntemlerindeki gelişmeler sonucunda değişim geçirmektedir. Mobil teknolojilerin günlük yaşama entegrasyonu, özellikle grafik dilin güncelleşmesine yol açarken, piktogram ve sembollerin kullanımına yönelik yeni yöntemler sağlamaktadır. Kamusal yapılarda düzenleyici mesajlar iletmek için alternatif yollar bulunması amacıyla görsel tasarımda yenilikçi iletişim yaklaşımları yaygınlaşmaktadır. Bu durum, daha işlevsel ve kalıcı bir iletişim yöntemi yaratarak sağlanan etkileşimin yeniden kavramsallaştırılmasına yol açmaktadır. Müzeler, havaalanları, oteller gibi kamuya açık alanlarda yön bulma senaryosunun etkin kavramsal gelişimi, projelerde hedeflenen iletişim değerleri ve kullanıcı deneyimi hedeflerine ilişkin istenen tasarım sonuçlarının elde edilmesi açısından önem taşımaktadır. Yönlendirme tasarımı, hedef kitleye göre geliştirilmesi gereken, mekana uygunluk oluşturan ve yapısal unsurlarla uyum içinde var olan disiplinlerarası bir tasarım yaklaşımıdır. Mimarlık eğitimi, yeni uzmanlıkların getirdiği uygulamalı eğitim modelleriyle bütünleşerek güncel ve çağdaş bir nitelik kazanmaktadır. Mimarlık ve tasarım kavramlarının ele alınış biçimleri açısından kullanıcı deneyimi odağında gerçekleşen yaklaşımların başında, yönlendirme tasarımı gelmektedir. Yönlendirme tasarımının sonucu, mimari merkezli kullanıcı deneyimi olarak yorumlanabilecek karma bir yaklaşımdır. Kalitatif bir yöntemle makalede sunulan örnek çalışma, İstanbul Ticaret Üniversitesi, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi, İç Mimarlık Bölümünde yürütücü yazar ve öğrenciler tarafından sürdürülen 14 haftalık ders çıktılarıdır. Araştırma, açıklanan projenin seçilen literatürle ilişkilendirilmesi yoluyla yönlendirme tasarımına ait disiplinlerarası tasarım özellikleri ve kullanıcı deneyimi niteliklerinin belirlenmesini amaçlayarak, lisans eğitiminde sağlanan kazanımlarla ilgili bilgi sağlanmasını hedeflenmektedir. Bu bağlamda, tasarım stüdyolarına danışmanlık hizmeti sağlayan yazarın, yönlendirme tasarımı konusu ekseninde, eğitmen kimliğiyle bağlı olduğu kurumda gerçekleştirdiği uygulamalı dersin detaylı açıklamaları ve sonuçları paylaşılmaktadır.
Giriş Tasarım disiplini açısından yön bulma kavramı, yönlendirme olarak adlandırılır. Yönlendirme (wayfinding) teriminin ilk kullanımı Kevin Lynch (1960) tarafından gerçekleştirilerek, kavram 'The Image of the City! kitabında deneyimi geliştirmek için bir fırsat olarak açıklanmıştır. Lynch, (1960), yönlendirme kavramını 'dış çevreden alınan belirli duyusal ipuçlarının tutarlı kullanımı ve organizasyonu' olarak tanımlamaktadır. Yazar kitabında cadde adlarını, bina numaralarını, haritaları ve ilgili nesneleri, kentsel yön bulma öğeleri olarak ifade etmiştir. Kitap, kentsel planlama ve mimaride yeni bir yaklaşım sunarak tasarım alanına Belirgin Yer Objesi terimini hediye etmiştir. Bu fikir, yön bulmayla ilgili tutarlı bir tasarım senaryosu elde etmek için belirli navigasyon unsurlarını vurgulama ihtiyacını ortaya çıkarmaktadır. Yönlendirme tasarımı, benzersiz bir sonuç üretmek için farklı tasarım biçimlerini birleştiren zorlu ve yaratıcı bir fırsattır. Piaget ve Inhelder, (1967), yön bulmanın çocuklukta öğrenilen ve yetişkinliğe kadar gelişen bir yetenek olduğunu ifade etmektedir. Fizyolojik olarak yön bulma, koku alma, duyma, görme, dokunma ve hatta tat alma gibi duyular aracılığıyla gerçekleşebilir. Bu süreç, bireysel farklılıklar sonucunda kişiden kişiye farklılık gösterebilen, bilişsel yeteneklerle ilgili bir deneyimdir. Topluma etkin bir şekilde hizmet verebilmek için yönlendirme senaryolarının projenin başından itibaren tasarım süreçlerine dahil edilmesi ve uygulanması gerekliliğinin nedeni budur. Alışveriş merkezi, otel, havaalanı, akvaryum, müze ve okul gibi kamuya açık binalarda, yapının bütünlüğüne uygun marka kimliğiyle uyumlu bir yönlendirme stratejisi tasarlanmalıdır. Çalışmanın literatür bölümünde, temel kavramlar anahtar kelimelerle ilişkilendirilerek araştırmanın nedenselliğine uygun düşecek şekilde sunulmaktadır. Araştırmanın temel özgünlüğü, grafik tasarım ve mimarinin bütünleşik biçimde ele alınmasına olanak veren yönlendirme tasarımı yönteminin eğitim kurumlarında uygulanmasıyla ilgilidir. Bu amaçla kurumlarda geleneksel mimarlık eğitimi içeriğinde bulunmayan tasarım yaklaşımı, ilk defa yürütücü tarafından yönetilen ders dahilinde uygulanarak, tartışma bölümünde değerlendirme bulguları ışığında yöntemin eğitimdeki yerinin ve öneminin açıklanması hedeflenmektedir.
. Yönlendirme tasarımı, şehirlerde navigasyonu artırmaya yönelik metodik bir yaklaşımdır. Gibson, (2009) tarafından belirtildiği üzere, kavram, grafik tasarım ve mimari tasarımla ilgili mekansal uygulamaya yönelik herhangi bir iletişimi tanımlamak için tercih edilen genel bir terim haline gelmiştir. Kamusal yapılar, parklar ve alanlar, ziyaretçiler için numaralandırma, işaret ve diğer dijital grafik uygulamalar yoluyla kolay dolaşımın sağlanması için gelişkin yönlendirme sistemleri sunarlar. Ziyaretçilerin ilk defa ziyaret etikleri bir yapıda doğru rotayı kaybetmesi sıklıkla yaşanan bir durumdur. Eksik veya gelişmemiş yönlendirme senaryoları, yön bulma ve dolaşımla ilgili belirli sorunlara yol açabilir. Yönlendirme sistemlerinin özellikleri, bireysel verimi artırması ve geliştirmesiyle ilgili birçok araştırma yapılmaktadır (Hölscher vd., 2007). Bu durum, yönlendirme senaryosunun konumsal önemi ile kamusal alanlarda kullanılan ürünlerin sahip olduğu nitelikler arasında bulunması gereken tutarlılığın incelenmesinin gerekliliğini ifade etmektedir. Kamusal yapılarda bulunan yönlendirme elemanları aracılığıyla iletilen mesajlar, sağladığı konumlandırma ve yön bulma bilgisiyle ziyaretçi ve personel trafiğini düzenler. Yönlendirme ürünleri konumlarının büyük ölçüde yönlendirme senaryosuna bağlı olması sebebiyle, tüm elemanların yapının özelliklerine ve hedeflerine uygun şekilde yerleştirilmeleri gerekir. Yapıya finansal değer katan yönlendirme tasarımı, sunduğu estetik ve bilgilendirici uygulamalarla bireysel sosyal deneyimi artırmanın yanı sıra, güvenlik, bilgi ve gezinme gibi ihtiyaçlara yönelik çözümler sunar. Yönlendirme tasarımı senaryoları özellikle acil durumlarda yüksek hizmet değeri taşır. Bu nedenle yönlendirme elemanlarının, olası bir krizin kontrol altına alınması ve karışıklık yaratılmadan halkın düzenlenmesi hedefiyle açık bilgiler ve direkt mesajlar sağlaması gerekmektedir. Şekil 1'de yapıların iç mekanlarında konumlandırılan kat yönlendirmesi görülebilmektedir.
Montello ve Sas, (2006), yönlendirme tasarımı hedefiyle yapılarda kullanılan işaretlerin net olmadığı ve bilginin çok karmaşık aktarıldığı durumların olduğunu ifade etmektedir. Aktarılan bilginin hedef kitle için düzensiz olduğu veya tutarsız şekilde iletildiği durumlarda, yön bulma elemanları düzensizlik veya panik yaratabilir. Bu tür durumlarda yön bulmanın bilişsel olarak işlenmesi kafa karıştırıcı olabilir, yani kişi mekan içinde oryantasyonunu kaybedebilir. Sorunların çözümü, yönlendirme senaryosuna ait tutarlı bir içerik, iletişimsel birlik ve özgün bir kullanıcı deneyimi sağlanmasıdır. Etkin bir yönlendirme sağlanması için tasarım ölçütlerine ait değerler liste halinde sunulmaktadır. 1) Mimari Değerler: Yapısal ve kavramsal şartnamelerin uygunluğu. 2) Mekansal Değerler: Yapı içinde kolay dolaşım sağlanması. 3) Grafik ve Estetik Değerler: Görsel ve iletişimsel tutarlılık. 4) Güvenlik Değerleri: Acil durumlar için düzenleyici bilgi sağlanması. 5) Hizmet Merkezli Değerler: Kamu ve hizmet rehberliğinin düzenlenmesi. 6) Peyzaj Değerleri: İç ve dış çevre uygulamalarının bütünselliği Toplumsal açıdan algılanan değerler sıklıkla estetik ile ilgili özellikler olsa da, projelerin gerçek önemi büyük ölçüde güvenlik ve hizmet temelli değerlere bağlıdır. Listelenen tüm değerlerin bütünselliği, sunulan deneyimin kalitesini tutarlı bir şekilde garanti etmekte, yüksek kullanıcı deneyimini sağlamaktadır. 2.1.1. Yön Bulma Tasarımının Özellikleri ve Aşamaları Klippel, (2004), yönlendirme senaryosunun mekansal bir dil oluşturulması için toplanan rota bilgilerinin işlevsel bir karakterizasyonu hedeflediğini ifade etmektedir. Bu ifadeye dayanarak yönlendirme tasarımının özellikleri hakkında davranışsal-deneysel alanla ilgili belirlemeler yapılabilmektedir. Yönlendirme biçimlerinin zihinsel kavramsallaştırmaları, bireysel davranış kalıplarına dayanır. Bu durum, yönlendirme hedefiyle, yol bulma ve rota bilgisinin iletişimi bağlamında yapısal kavramlardan ziyade bilişsel işlemlerin hakim olduğu anlamına gelir. Yönlendirme, rotaların kavramsal uzamsal işlenmeleridir. Bilişsel işlemlerin aktive olması için gereken bilgi iletişimi, birçok durumda dijital etkileşimli sistemler tarafından sağlanmaktadır (Şekil 2). Dijital uygulamalar, bilişsel işlemin zorluk seviyesini kullanıcı kimliklerine göre düzenleyerek, yönlendirme verimini artırmaktadır. Şekil 2. Airdesign tarafından tasarlanan Kanyon dijital yönlendirme elemanı Yönlendirme senaryosu tasarlanırken dikkate alınması gereken bazı adımlar vardır. Tutarlı bir tasarım oluşturmanın yanı sıra kullanıcı deneyimi hedeflerine ulaşabilmek için, yönlendirme senaryosuna ait ana temanın, yapısal tema ile önceden tanımlanmış kavramlar üzerinden ilişkili bir bağı ve anlamı olmalıdır. Kamu hizmetler hedefleyen işletmelerin, sunulan deneyimi kazançlı gelirler getirecek şekilde yapılandırması gerekir. Yönlendirme temalarının uyum sağlaması gereken tasarımsal bazı değerler bulunmaktadır. Öncelikle okunabilirlik ve algılanabilirlik, yönlendirme tasarımının en önemli özellikleridir. Senaryo elemanları doğru konumlarda başlangıç noktasından varış noktasına kadar etkin bir rota oluşturmalıdır. Yönlendirme senaryolarında görsel bir kirlilik yaratmadan gereken sayıda yönlendirme elemanı kullanılmalı, ürünler kolayca fark edilebilecekleri noktalara, belirlenen adetlerde, mümkün olduğu ölçüde kısmen gizlenerek yerleştirilmelidir. Böylelikle bütünsel mekan algısını bozmadan ihtiyaç duyulduğu anlarda algılanabilecek ürünler, sunulan deneyime katkı sağlayabilirler. Kamusal yapılarda kullanılan yönlendirme senaryosu, genel olarak numaralandırma sistemi, kurumsal kimlik, tipografi tasarımı, piktogram seti tasarımı, iç mekan ve dış mekan tabelaları, dijital ve etkileşimli tabelalar ve otopark işaretlerinden oluşur. Etkili yönlendirme ürünü tasarlarken uygulanması gereken bazı prensipler mevcuttur, bu prensipler liste halinde sunulmaktadır. 1) Okunabilirlik: Tabelaların metinsel ve görsel netliği. 2) Üretim Kolaylığı: Maliyet etkinliği ve üretilebilirlik 3) Erişilebilirlik: Arayüz tasarımımı kullanıcı kimlikleri açısından uygunluğu. 4) Kullanım Kolaylığı: Kullanıcı dostu ergonomik ve antropometrik özellikler.
5) Algılanabilirlik: Kolaylıkla tanınan ve algılanabilen ürünler. 6) Teşvik Sağlama: İkna edici iletişim kullanımı. 7) Tutarlılık: Rota oluşturmak için konumların ilişkilendirilmesi. 8) Karlılık: Estetik değerlerin finansal faydaları. Havaalanı, alışveriş merkezi ve müze gibi geniş kullanıcı kimliklerine hizmet sağlayan yapılarda ziyaretçi kimlikleri farklılıklar gösterebilmektedir. Bu amaçla herkesle iletişim kuran kaliteli ve geniş kapsamlı bir senaryo sağlanması son derece önemlidir. Çoğu ziyaretçinin ortak dil konuşamaması veya aynı alfabeyi kullanmaması sebebiyle, kamusal yapılarda sağlanan iletişim büyük ölçüde piktogram adı verilen grafik sembollere bağlıdır. Pikrogramlar, herkes tarafından görülebilme, farkedilebilme ve algılanabilme özellikleri ile çok çeşitli iletişimsel çözümler sunarlar. Ayrıca yapının algılanan kimliğine vektör temelli özellikleriyle yüksek kaliteli görsel değer katarken, mesajın iletilmesi için metine göre fiziksel olarak daha az yer kaplarlar. İletişim amacıyla kullanılan yönlendirme elemanlan, proje gereksinimlerine bağlı olarak teknoloji, tip ve sayı bakımından farklılık gösterebilir. Önemli olan projenin ihtiyaç duyduğu sayıda ve özellikte elemanların tasarlanarak kurumsal senaryo doğrultusunda kullanılmalarıdır. 2.1.2. Mimari ve Yönlendirme Arthur ve Passini, (1992), bireyci bakış açısından yön bulmayı bilgiyi işleme, karar verme (planlama) ve yü- rütme aşamalarından oluşan kavramsal bir problem olarak ele almaktadır. Bu ifadeye göre kamusal yapılarda gezinti rotası boyunca ilerlenmesi için, ilerlemeye (locomotion) dair sürecin ve aşamaların proje esnasında detaylandırılması gerekmektedir. Her bireyin farklı düzeyde bilişsel yeteneklere sahip olması nedeniyle yön- lendirme tasarımının değişen kullanıcı gereksinimlerine uygun stratejiyle geliştirilmesi gerekmektedir. İç me- kanlarda kullanılan grafik öğeler, çoğunlukla merkezin içeriğine bağlı olarak iletişimsel hedeflerle kısa ve uzun vadeli çözümler biçiminde hizmet vermektedir. Kalıcı tabelalar yon, dolaşım, içerik ve güvenlik ile ilgili temel bilgileri sağlar. Merkezin stratejisine bağlı olarak bazı sergilerde kullanılan geçici yönlendirme cleman- ları, kalıcı elemanlar işlevinde de kullanılabilir. Dönemsel ve mevsimsel sergiler, deneyimi geliştirmek için sıklıkla sergi konusunda bilgilendirici grafik elemanlar kullanmaktadır. Yönlendirme, yol bulma ve rota se- çimi, problem çözme ve karar verme yeteneklerini içerir (Montello ve Sas, 2006). Bu durum, yönlendirmenin esas olarak bilişsel yeteneği tetiklediğini ve ardından yürütme sürecini gerçekleştiren psiko-motor becerilerin devreye girdiğini ifade etmektedir. İdeal bir yön bulma senaryosu, yapısal projeye senkronize olarak tasarla- nabilir. Binaların iç duvarlarına konumlandırılan yönlendirme elemanları ve piktogramlar yapıyla birleşerek mekanın bütünleşik algılanmasını sağlamaktadır Bu tip uygulamalar sayesinde hedeflenen uygulama kalitesi ve sağlanan deneyim, merkez ve ziyaretçi açısından karşılıklı olarak tatmin edici bir seviyeye ulaşıla- bilmektedir.
Şehirlerdeki nüfus artışı, günlük yaşamın belirli dinamiklerini ve ihtiyaçlarını yeniden düşünmenin gereklili- ğine yol açmıştır. Kamusal yapılarda artan yatay ve dikey alanların bir sonucu olarak, dolaşımın düzenlenmesi gereksinimi, organizasyonel bir çözüm ihtiyacı doğurmaktadır. Mekansal yönlendirme çözümleri, işlevsel bir hareket sağlanması için dikey ve yatay sirkülasyonu (dolaşım) planlar. Yatay sirkülasyon kat ve alanlarında gerçekleşirken, dikey sirkülasyon asansör, merdiven ve yürüyen merdivenlerde meydana gelir. İç mekanlar sıklıkla daha küçük odalara bölünebildiğinden, görüş alanı dar olabilir. Özellikle deneyimsiz ziyaretçiler için dikey sirkülasyonu algılamak her zaman kolay olmamaktadır, ancak dikey dolaşım, bireysel ve toplu dolaşım için yön bulma performansını artırmada pratiklik sağlamaktadır. Yönlendirme elemanlarının ziyaretçilerin dü- zenlenmesi amacıyla merdiven ve asansör gibi potansiyel olarak aşını kalabalık dikey sirkülasyon noktalarına konumlandırılması, yığılmaları büyük ölçüde önleyebilmektedir. Çok sayıda galeri ve iniş platformundan olu- şan alışveriş merkezleri ve havalimanlan gibi yapılarda, kaybolunması sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Bu gibi durumlarda, yolcular otomatik olarak bir referans veya danışma noktası arayışına geçerler. Genellikle tanıyan birinin yönlendirmesi veya toplanma noktası yönlendirmeleri, kaybolan yolcuların bireysel rotalarına dönebilmeleri için gereken bilgiyi sağlayabilmektedir. Calori ve Vanden-Eynden, (2015), yon bulma için kullanılan belirgin yer objelerini 'mekan içinde benzersiz bir fiziksel görüntü yaratan ürünler biçiminde ifade etmektedir. Belirgin yer objeleri net görüş hattı ile kesişen yüksek görünürlüğe sahip nesnelerden oluşur ve yapı içinde bulunan kavşaklara yerleştirilir. İlk defa merkeze gelen ziyaretçiler için bilinmeyen bir alanda ilerlemek genellikle zor olduğundan, yer değiştirirken başkalanı tarafından sağlanan bilişsel haritalara (tarif), yönlendirme elemanlarına veya yön duygularına güvenirler. Baş- kaları tarafından sağlanan talimat ve tarifler çoğunlukla bir belirgin yer objesinin kullanımını içermektedir. Görseller, grafikler, metinler ve reklam panoları gibi iletişimsel elemanlar, rotayı oluşturan iki nokta arasında gerekli yardımcı bilgileri sağlayabilir. Yapının içindeki bilişsel yönelim sürecini takiben ziyaretçi, hangi rotayı takip edeceği hakkında zihinsel bir harita oluşturabilir. Yönlendirmenin temel amacı, ön deneyimi bulunmayan ziyaretçilerin kendi kendilerine yön bulmasına olanak sağlamaktır. Yönlendirme tasarımının sunduğu verilerin farklı geçmişlere sahip ziyaretçiler tarafından ilişkilendirebilecek bir biçime dönüştürülmesi, çok katmanlı bir tasarım stratejisinin geniş bir şekilde uygulanmasını gerektirmektedir. 2.2. Mekansal Yön Bulma Elemanları Passini (1984), bilginin bilişsel olarak değerlendirilmesini karar verme, yürütme ve işleme olarak üç aşa- mada sınıflandırmaktadır. Kamusal bir yapıda ziyaretçilerin bilgileri işleyebilmesi için gereken içerik, harita- lar, semboller, piktogramlar ve tabelalar gibi elemanlar tarafından iletilir. Bilgi tasarımında en etkin yaklaşım, mimari ve grafik tasarımın yönlendirme senaryosu açısından bütünleşik biçimde ele alınmasıdır. Yönlendirme amacı için kullanılan elemanlar, grafik ve endüstriyel ürün tasarımı disiplinlerinin karma sonuçlarıdır. Hare- ketli grafikler, stok video ve ses içerikleri, güncel uygulamalarda görsel olarak tutarlı iletişimi destekleyen tekniklerdir. Sıklıkla iletişimin kısa ve direkt tutulması amacıyla infografikler ve piktogramlar kullanılmakta- dır. Uygun bir tipografi, mimari düzenlemelerle tutarlılığın yanı sıra yön bulma stratejisine de katkı sağlar. Tasarlanan tipografik deneyim geliştirilerek, yapısal içerikle uyumlu olmalıdır (Şekil 3). Yönlendirme tasan- minda en önemli özelliğin okunabilirlik olması nedeniyle, kullanıcı dostu ve algılanması kolay arayüzler, mi- safirlerin merkezle daha kolay bağlantı kurmasını sağlayabilmektedir. Kolay dolaşım sağlanması amacıyla yapılarda kullanılan ürün temelli grafik ve tipografik uygulamalar, merkezle ilgili yönlendirme bilgilerini sun- maktadır (Şekil 4). Yönlendirme tasarımı, sembollerin, piktogramların ve infografiklerin kullanımından oluşur. Lankow vd.. (2012) infografiklerin her türlü veriyi, içeriği, kronolojiyi ve hiyerarşiyi görsel olarak aktarabildiğini belirt- mektedir. Sembollerin ve piktogramların temel doğası en basit bilgi biçimini taşırken, infografikler herhangi bir boyuttaki verisel içeriği düzenlenmiş bir şekilde, bilgi kaybı olmadan aktarabilen grafik düzenlemelerdir. Piktogramlar genellikle sağladıkları anlık algı nedeniyle yoğun hareketliliğin olduğu alanlarda tercih edilirler. Özellikle acil ve güvenlik durumlarında her kamusal alanda kullanılan güvenilir yönlendirme elemanlarının taşıdığı içerikler piktogramlardan oluşur. Yönlendirme elemanlarının, amaç, işlev, konum ve içeriğe bağlı ola- rak bir sınıflandırılması mümkündür. 1) Yönlendirici elemanlar, ziyaretçilerin hareket akışını ve hızını düzenler. Örneğin bir terminal bina- sında yolcuların zaman kaybı olmadan biniş kapılarına ulaşmaları beklenir. Yatay ve dikey alanlara yerleştirilmiş yönlendirme elemanları, yazılı metne ihtiyaç duyulmaksızın numaralandırma sistemleri ve piktogramlar aracılığıyla temel bilgileri sağlayarak yolculan yönlendirirler. 2) Tanımlayıcı elemanlar, bebek bezi değiştirme odası gibi alanların varlığını ve işlevselliğini sunarlar. 3) Bilgilendirici elemanlar, basılı medya ve dijital kioskları kullanarak bilgi sağlarlar. Bu tür içerik, dü- zenli olarak güncellenebilir. 4) Düzenleyici elemanlar, kullanım koşulları, uyarılar, güvenlik düzenlemeleri ve yasal kurallar hakkında bilgi sağlarlar. Örneğin, otopark alanlarındaki hız sınırı uyarıları ve yasal düzenlemelerle ilgili bilgi piktogramlardan oluşur. Yönlendirme elemanlarının, amaç, işlev, konum ve içeriğe bağlanması mümkündür. Elemanlar, ziyaretçilerin hareket akışını ve hızını düzenler. Örneğin bir terminal bina- sında yolcuların zaman kaybı olmadan biniş kapılarına ulaşmaları beklenir. Yatay ve dikey alanlara yerleştirilmiş yönlendirme elemanları, yazılı metne ihtiyaç duyulmaksızın numaralandırma sistemleri ve piktogramlar aracılığıyla temel bilgileri sağlayarak yolculan yönlendirirler. 2) Tanımlayıcı elemanlar, bebek bezi değiştirme odası gibi alanların varlığını ve işlevselliğini sunarlar. 3) Bilgilendirici elemanlar, basılı medya ve dijital kioskları kullanarak bilgi sağlarlar. Bu tür içerik, düzenli olarak güncellenebilir. 4) Düzenleyici elemanlar, kullanım koşulları, uyarılar, güvenlik düzenlemeleri ve yasal kurallar hakkında bilgi sağlarlar. Örneğin, otopark alanlarındaki hız sınırı uyarıları ve yasal düzenlemelerle ilgili bilgi- lendirmeler, düzenleyici iletişimlerdir. Yönlendirme tasarımının projeye kattığı işlevsel değerlerin yanı sıra, bireysel gezintiyi ve mekansal algıyı geliştiren yapısı, merkezin duygusal ve finansal değerini de artırmaktadır. Bu sebeple kamusal merkezlerde sunulması hedeflenen işlevsel verimlilik, zaman kaybını ve stres kaynaklarını azaltarak olumlu bir kullanıcı deneyimi sağlanmasını amaçlar. 234 Şekil 4. Kat Planları, North Glasgow College (Weareendpoint.com) 2.3. Yönlendirme Tasarımına Etki Eden Tasarım Disiplinleri Tüm yönlendirme senaryoları, disiplinlerarası tasarım yaklaşımlarının sonucunda tasarlanan dijital ve fi- ziksel ürünlerden oluşur. Bu amaçla, yönlendirme stratejisinin sağladığı iletişimin üç farklı açıdan değerlendi- rilerek sunulan bilginin niteliğinin, konumunun ve ne şekilde iletilmesi gerektiğinin belirlenmesi gerekir. Bi- nanın yapısal özelliklerine, ziyaretçi kimliklerine ve içeriğe göre konumlandırılan elemanlar belirlenen rota ve alternatifleri boyunca konukları yönlendirirler. Destekliyici bilgiler belirgin yer objesi olarak kullanılan kavşak noktalarında görünür ve akılda kalıcı fiziksel ürünler aracılığıyla sağlanarak farklı rota seçimleri sunarlar (Gär- mektedir. Kentliler bu nesneleri referans olarak kullanarak, yönlendirme sağlayabilir. Bu tip noktalar aynı za- manda toplanma, buluşma veya dinlenme amacıyla kullanılırlar. Viaene vd., (2014), belirgin yer objelerini, yapısal özellikleri vurgulayan mekansal temsil elemanları biçiminde ifade etmektedir. İç ve dış mekanda ko- numlandırılan anahtar nesneler, özellikle deneyimsiz konuklar için yol bulma amaçlı bir referans noktası sağ- lar. Baskı ve grafik tasarım ürünlerinin, renk, malzeme, aydınlatma ve doku uygulamalarıyla belirgin yer ob- jeleri olarak kullanılmaları, ürünleri kişiselleştirmenin yanı sıra hızlı algılanmalarına da imkan vermektedir. Grafik kişiselleştirmeler, belirgin yer objesi olarak kullanılan ürünlerin mekan ile ilişkisinin grafik olarak vur- ling vd., 1983). Yerleşik şehirlerde navigasyonu sağlayan belirgin yer objeleri anıt, bina veya bir ağaç olabilmektedir. Uygulanmasını sağlayarak, farklı, pratik ve estetik çözümlerle elemanların tanımlanabilirliğini artırmaktadır. Yapılarda konumlandırılan bilgilendirici grafik uygulamalar, mimari içine entegre edilen etkin ve estetik iletişim sağlamaktadır.
Yönlendirme stratejilerinin gerektirdiği ürünler, disiplinlerarası tasarım yaklaşımlarının üretimlerinden oluş- V=Jirme tasarımı, diğer tasarım disiplinleri, sosyal bilimler ve bilişim alanından etkilenen bir ve sanal etkileşim türlerinin yönlendirme stratejileri üzerinde etkisi bulunmaktadır. Mi- endüstriyel, iletişim, grafik, etkileşim, arayüz ve çevresel tasarımın yanı sıra psikoloji ve me tasarımında bütünleşik kullanıcı deneyimini oluşturmaktadır. Bu disiplinlere bağlı ola- rak kurgulanan yonlendirme stratejisinin özgünlüğü, dijital ve fiziksel olarak üretilen elemanların üretim kali- telerinin korunmasıyla ilişkilidir. Özgün ürünler tasarlanmasının yanı sıra kullanıcı kimlikleriyle etkileşim sağlayan içeriğin tasarlanması ve sunulması, iletişimin kalitesi açısından önem taşımaktadır. Kullanılabilirlik esasları doğrultusunda kullanıcı kimlikleriyle etkileşim kuran ürünlerin başarısı, oluşan kullanıcı deneyiminin başarısında belirleyici etkendir. Disiplinlerarası tasarım süreçlerinin erişilebilirlik kurallarıyla bütünleşik şe- kilde ele alınmasının sağlayacağı etki, yönlendirme senaryosunun kullanıcı deneyimiyle ilgili kazanımlarını ortaya koyar. Bu sebeple yönlendirme tasarımı, farklı tasarım disiplinlerinde uzmanlıkları olan tasarımcıların bütünleşik emeği sonucunda geliştirilen bir yöntemdir. Birçok tasarımcı zaman içinde farklı tasarım disiplin- lerinde uzmanlaşarak arakesit 'melez' tasarımcı kimliği ve becerisi kazanmaktadır. Uebele, (2007), farklı kim- liklerdeki tasarımcıların geliştirdiği projelerde, yüksek kullanıcı deneyimi değerine ulaşmanın ancak mekansal deneyim açısından bütünlük ve tutarlılık sağlayan, üretken bir yön bulma sistemi sayesinde gerçeleşebilece- ginden bahseder. Bu ifade, melez tasarımcının rolünü vurgulayarak yönlendirme tasarımının disiplinlerarası niteliklerini yansıtmaktadır. Kullanıcı deneyimi tasarımının sosyal bilimlerle olan ilişkisi neticesinde melez tasarımcıların kullanıcılara ait demografik, psikolojik, sosyolojik ve pedagojik özellikleri değerlendirmeleri, farklı kimliklere uygun yönlendirme tasarımı senaryosu oluşturulması hedefiyle alanların birbirleri üzerindeki etkilerini ortaya koymaktadır. Yönlendirme tasarımının disiplinlerarası doğası, özgün tasarım diline sahip melez ürünlerin geliştirilmesine imkan vermektedir. Araştırmada sunulan proje, Istanbul Ticaret Üniversitesi, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi, İç Mimarlık Bölümü tarafından uygulanan ve yazar tarafından yürütülen 14 haftalık bir dersin çıktılarıdır. Öğrencilerin bireysel veya ikili gruplar halinde hazırladıkları projelerden seçilen örnekler, literature dayanan ve çalışmanın hedefleriyle örtüşecek biçimde farklı başlıklar altında sunulmaktadır. Bu yaklamın amacı aynı konularda oluşturulan farklı yaratıcı fikirlerin ortaya konulmasının sağlayacağı özgünlüğün açıklanmasıdır. Çalışmada, ilk aşamada mevcut kurumsal kimliğin incelenmesi, seçilen temalar doğrultusunda yeniden tasarımı ve yönlendirme senaryosuna uygulanmasının sonuçları paylaşılmaktadır. Bu bağlamda araştırma, örnek projelerde sunulan yönlendirme stratejisi ve ürünlerini iletişim merkezli kullanıcı deneyimi tasarımı ekseninde belirlemekte ve incelemektedir. 3.1. Ticaret Üniversitesi Küçükyalı Kampüsü, Mevcut Durumun Değerlendirilmesi İstanbul Ticaret Üniversitesi, Küçükyalı Kampüsü, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi ile Mühendislik Fakültesine ev sahipliği yapmaktadır. Üniversite kullanımına uygun olarak inşaa edilmemiş olan komşu yapılar, güncel ihtiyaçlara uygun şekilde düzenlenerek bir eğitim kurumuna hizmet vermektedir. Kampüsün deneyimlenmesiyle ilgili beliren en büyük ihtiyaçların başında dolaşımla ilgili sorunlar mevcuttur. Özellikle mekansal on deneyimi olmayan veya az olan ziyaretçiler, genellikle personel yönlendirmeleri ve tariflere dayanarak dolaşım sağlamaktadır. Proje süreci dahilinde tespit edilen ve tanımlanan yönlendirme ihtiyacının giderilmesi amacıyla yapıcı çözümler getirilmesi amaçlanmaktadır. Bu bağlamda çalışmanın hedefleri doğrultusunda mevcut durumun ortaya konulması ve değerlendirilmesi gerekmektedir. Ana giriş alanında personel, güvenlik ve yönlendirme ihtiyacını karşılamaktadır. Bahçe girişinde bulunan fakülte tabelaları, görsel ergonomiye uygun şekilde konumlanmamıştır Bahçe kısmında belirgin yönlendirme elemanı veya kurumsal uygulama bulunmamaktadır. Bina üstünde olan uygulama yayalara ait görsel ergonomiye göre yüksektir. Blok ve fakülte tabelaları farklı ve renk tonlarında ve tipografik özelliklerde olmaları sebebiyle kurumsal kimliğe uygun değildir Oda numara ve isimleri mevcut kurallara uygun değildir, bir kısmı tabela kalın karakterler ile yazılmıştır (Şekil 10). Üniversitede mevcut kullanımda olan ürünler arasında kurumsal kurallara ortak uygunluk bulunmamaktadır. Bazı ürünlerin kısmen kurumsal kimliğe uygunluğu mevzu bahisken birçoğunun uyumsuzluğu, Üniversite'nin tüm kampüslerinde kullanılan uygulamaların yeniden ele alınmasının gerekliliğini ortaya koymaktadır. Bu amaçla çalışmanın ilerleyen bölümlerinde gerçekleştirilen projeler arasından seçilen örnekler sunulmaktadır. Sınıf çalışmalarından seçilen 4 adet proje bölümlere ayrılarak sunulmaktadır. Bu şekilde sunulan projelerle ilgili dersin sağladığı kazanımları ortaya konulmasına çalışılarak, yönlendirme tasarımının disiplinlerarası özelliklerinin belirlenmesi hedeflenmektedir. 11/19 3.2.1. Kurumsal Kimlik Tasarımı Kurumsal kimlik tasarımı markaların, bireyleri ve kurumların görsel algı nezdinde kendilerini ifade etmelerine olanak sağlayan grafik kurallardır. Bu hedefle öğrenciler projelerinde farklı yaklaşımlarla kurumsal kimlik tasarımı uygulamaları gerçekleştirmişlerdir. Aşağıda sunulan 4 proje için seçilen kurumsal kimlik detayları paylaşılmaktadır. Üniversitenin mevcut renklerinden yola çıkarak tercih edilen renk gamına ait değerler ve uygulamaları sunulmaktadır. Öğrenci kurumsal sarı renginin türevleriyle iletişimde katmanlı bir strateji tercih etmiş ve uygulamıştır.Tipografik hedeflerle her öğrenci farklı ve özgün yazı tipleri seçmiştir. İkinci projeye ait yazı karakteri okulun algısal tonalitesini ortaya koyarak gerekli yönlendirme elemanlarına uyarlanmıştır. Projede öğrenci kolay okunabilirliği ön planda tutarak Eras Medium ITS fontunu tercih etmiş ve kat planlarına uyarlamıştır. Yazı tipi olarak Inception ile Phenomena seçilmesi, ürünlerde bulunan farklı tiplerde iletişimin ifade edilme biçimiyle ilgili tercihi ortaya koymaktadır. Öğrenci projesinde Istanbul Ticaret Üniversitesi ile İstanbul Ticaret Odası'na ait renk gamından ortak bir renk paleti oluşturarak kurumsal kimliğe uyarlamıştır. Öğrenci projesinde Gabriola yazı tipini seçerek kurumsal kimlik tasarımını ve tüm ürünleri bu fonta uygun şekilde geliştirmiştir. Çalışmanın devamında öğrenciler tarafından yönlendirme elemanlarında kullanılmak üzere tasarlanan özgün piktogram aileleri sunulmaktadır. Piktogram tasarımı yönlendirme tasarımın en zorlu parçasıdır, farklı kültürlerden gelen kişilere ortak mesaj verilmesi için mesajın doğru sembolize edilmesi, tasarımın yanı sıra psikoloji ve sosyolojiyle ilgilidir. Görselde proje 1, piktogram tasarımları ve yönlendirme elemanları uygulaması mevcuttur. Öğrenci tarafından son derece özgün bir yaklaşımla tasarlanan piktogram ailesi ürünlere uyarlanarak yapının içinde konumlandırılmıştır. Kurumsal kimlikle uyum gösteren piktogram tasarımı, geometrik özellikleriyle kurumsal dil bütünlüğünün önemli bir parçasıdır. Proje dahilinde tasarlanan piktogramlar geometrik formlara dayanan çözümler sunmaktadır. Duvarda bulunan tipografik uygulamalarla uyum gösteren piktogram ailesi, kurumsal kimliğe ait tonun mekansal canlandırmasını oluşturmaktadır. Tutarlı bir piktogram ailesi tasarlanması, yönlendirme elemanlarına uygulanması ve tipografiyle uyumu sonucunda güçlü bir kurumsal kimlik geliştirilmiştir. Sağladığı yüksek kullanıcı deneyimi açısından değer taşıyan piktogram ailesi, mekansal olarak ilk algınan ürünlerdir. Geometrik algısıyla yüksek estetik değere sahip olan piktogram ailesi, kurumsal kimlikte belirlenen renklerle uyum sağlamaktadır. Çalışmanın takip eden bölümünde yönlendirme tasarımını oluşturan uygulamalar 3 boyutlu görselleştirme biçiminde sunulmaktadır . Bölümde, yönlendirme tasarımı senaryosunun açıklanması amacıyla kurumsal kimlik, ürün ve piktogram tasarımıyla ilgili yapılan uygulamaların temsili görselleri sunulmaktadır. Kurumsala uygun biçimde tasarlanarak arkadan LED ışıkla aydınlatılan kat bilgileri, mekan ergonomisine uygun olmayan aydınlatma seviyelerinde dahi okunabilirlik sağlamaktadır. Piktogram ve kapı numaraları, kurumsal kimlikte belirlenen renk tonlarında ve ölçülerde üretilerek temsili montajı yapılmıştır. Giriş alanında yönlendirme elemanı ve kat bilgileri konumlandırılması, güvenlik personel masasında birikmeleri önleyebilir ve kalabalık akışını sağlayabilir. Ana kapıdan girer girmez dikkat çeken kat bilgisi, giriş alanını düzenleme ve misafirleri yönlendirme işlevini karşılar. Dış mekan uygulamaları araç trafiğini düzenlemenin yanı sıra düzenli park edilmesini sağlayarak, park alanı önünde yığılmaları engelleyebilir. Doğal elementlerin etkisine dayanıklı paslanmaz malzemeden üretilen eleman, iç aydınlatması ile karanlıkta da farkedilebilmektedir. Görselde kurumsal kimliğe ait farklı yazı tiplerinin oda numara bilgisi ve blok bilgisi vermesi için uygulanmış biçimleri sunulmaktadır. Farklı renk kodlan ve tipografik olarak kişiselleştirilen kurumsal kimlik, dolaşımı ve konum tespitini kolaylaştırarak mevcut duruma göre yönlendirme tasarımına ait kullanıcı deneyimi verimini artırmaktadır. Kurumsal kimliğe uygun tipografik kullanım ve renk paleti uygulamaları, mobil totem kat bilgileri panolarına uygulanmıştır. Farklı blokları işaret eden renk kodu temelli panolar, kurumsal kimlik renk paletine göre tasarlanmıştır. Bu durum ziyaretçiler açısından algısal ayrıştırmayı kolaylaştırmaktadır. Farklı yönlendirme elemanları tasarlanan senaryo uyarınca ürünleştirilerek, değişken hizmetler sunmaktadır. Biçimsel ve görsel olarak ortak yaklaşım ürünü olan elemanlar, yönlendirme senaryosunun kurumsal algıyı etkileyen en önemli parçalanıdır. Tercih edilen kurumsal kimlik renk paletine uygun yönlendirme elemanları tasarlanarak farklı işlev ve noktalarda konumlandırılmıştır.
Müşteri Memnuniyeti Bizim İçin Değerlidir.
info@yontekmimari.com yontek.tr@gmail.com
911 Sokak No 21 Ataturk Mahallesi 35240, IZMIR TR
Telif Hakkı © 2019 yöntek mimari yönlendirme sistemleri - Tüm Hakları Saklıdır.
Bu web sitesinde çerez kullanılır. Bu siteyi kullanmaya devam ederek, çerez kullanımımızı kabul etmiş olursunuz.